Wat kun jij bereiken met je vrije wil?

[Luisterversie] De podcast duurt een kleine 6 minuten.

Veel mensen ervaren organisaties als omgevingen waarin ze het gevoel hebben ‘klein’ gehouden te worden. Eigenlijk kunnen we dan concluderen dat de leidinggevende, daar waar dit voorkomt, zichzelf dan ook ‘klein’ houdt. Dan houden we de boel onder controle en hoeven we geen gekke dingen te verwachten. We hebben het dan dus over de cultuur van een bedrijf. Cultuur is een van de meest bepalende factoren voor het succes van een organisatie. Bovendien wordt organisatiecultuur ervaren als iets waar je zeer lastig grip op krijgt.

Toen ik een aantal jaren geleden een training volgde bij een van Nederlands toptrainers vertelde hij mij het verhaal over hoe enthousiast ze jaren geleden bezig waren met cultuurprogramma’s. Hij vertelde: “we waren er hartstikke enthousiast over en we toonden mooie plannen en presentaties”. “Het zag er fantastisch uit en we geloofden dat we de cultuur van deze organisatie met deze aanpak succesvol om konden buigen.” Na een aantal jaren hebben ze gekeken of het resultaat van deze programma’s duurzaam geïntegreerd was. Het antwoord was niet bevredigend. Eigenlijk was de conclusie dat het weinig had geholpen en zeker niet voldoende geïntegreerd was in de bedrijfscultuur. Hij vertelde ook dat ze toen zijn gestopt met het doen van cultuurprogramma’s op deze manier.

Wat ik heb geobserveerd is dat dit alles te maken heeft met voorbeeldgedrag en dus daarop volgend het handelen uit eigen vrije wil. Als wij alleen vertellen welk gedrag en welke communicatie wenselijk zijn, slaan we iets over. Medewerkers kunnen het gewenste gedrag wel begrijpen met het hoofd, maar dat betekent nog niet dat ze inzicht hebben in zichzelf en waarom hun huidige gedrag wordt vertoond. Bovendien is het ook belangrijk dat de leidinggevende de betekenis en zingeving van nieuw gedrag laat zien en welke onderliggende waarden hieraan ten grondslag liggen.

Het gaat hier wederom om inzicht krijgen en een bewust besluit nemen. Alleen de eigen vrije wil van mensen krijgt het voor elkaar om (zich) duurzaam te ontwikkelen. Ik noem hier bewust niet het woord veranderen, want liefdevol leiderschap gaat over ontwikkelen. Dit betekent dat je iets afwikkelt wat er al is. Alleen zie je het pas als je het ontwikkelt ;-)

Liefdevol leiderschap wil graag optimale resultaten en het liefst met minimale inspanning. Dit betekent dat de gulden snede haar optimale werking kan hebben in welk doel je dan ook nastreeft. De vrije wil speelt hier een cruciale rol in. Alleen als wij zelf echt iets willen, zal er iets veranderen. Dit geldt ook voor mensen in organisaties. Leiderschap speelt hier dus ook een cruciale rol in. Hoe ga je als leider om met de vrije wil van je mensen? Ga je dit stimuleren, zodat mensen initiatief gaan nemen en zelf ideeën gaan vormen en aandragen? Of wil je dit juist niet en houd je je mensen klein, zodat ze alleen doen wat jij zegt. Waar zullen de beste resultaten zijn? Welke mensen zullen uit eigen vrije wil gemotiveerd zijn om nieuwe initiatieven te ontplooien of te innoveren of te verbeteren?

In een van de ondernemingen die ik als change manager begeleidde, wilde de leiding vasthouden aan strakke oplever data van nieuwe software.  Dit betekende volgens mij dat er overgewerkt moest worden. Ik gaf dit aan en de leidinggevenden moesten lachen en zeiden: “dit krijg je nooit voor elkaar”. Ik was zeer verbaasd over deze opmerking en beloofde toch de proef op de som te nemen. Wat ik voorstelde was blijkbaar nogal ongebruikelijk in deze cultuur. Na overleg te hebben gepleegd met de leden van mijn team werd inderdaad voor iedereen duidelijk dat als we de oplever data wilden halen, we extra tempo moesten maken. Ik heb aan iedereen gevraagd of zij hun bijdrage hieraan wilden verlenen en of ze het nut in zagen van deze extra inspanningen. Het antwoord was ja en ze waren super gemotiveerd uit eigen vrije wil om dit project tot een succes te maken. Ik heb nooit echt hoeven vragen of ze gingen overwerken, want dat antwoord hadden ze zelf al bedacht.

Liefdevol leiderschap zet de vrije wil van mensen maximaal in, want dit zorgt onder andere voor buitengewone resultaten. De vrije wil zorgt er voor dat mensen zelf beslissen of ze het verschil gaan maken. Dit krijg je vrijwel nooit voor elkaar bij een verplichte opdracht. Het is mijn ervaring dat indien er problemen zijn, je mensen alleen maar hoeft te vragen om ergens over mee te denken. Door een appel te doen aan hun eigen vrije wil, krijg je de beste feedback. Deze feedback zorgt voor zo’n uitzonderlijke discussie, dat je vervolgens ook nog verschillende visies en argumenten bij elkaar op kunt tellen, zodat je de beste ideeën en oplossingen realiseert.

Wil jij ook leren hoe je als leider omgaat met jouw vrije wil, zodat je geen reactief maar creatief leiderschap vertoont? Wil je ook het verschil maken naar jezelf toe en samen met jouw mensen? Meld je hier dan aan voor een bewustzijnscan.